80+

Je zal vandaag maar zeventiger zijn en horen dat je binnen enkele jaren niet meer gereanimeerd zal worden als je een hartstilstand krijgt. Mijn nonkel, een fitte zeventiger, sprak me er alleszins over aan toen we toevallig samen bij de benzinepomp stonden te tanken. “Nog vijf jaar”, zei hij. “En dan reanimeren ze mij niet meer”. En dan, met het nodige gevoel voor pathetiek: “Maar ja, ze kunnen ons ook niet meer gebruiken, hè. We zijn overbodig aan het worden”. En mijn vader, zelfde leeftijdscategorie, stuurde me ook meteen een vlammende e-mail. Dat dit ongehoord was, wat dit in ’s hemelsnaam met leeftijd te maken had.

Even later overleed een 80-jarige Chinese toerist in Parijs aan het coronavirus. Daar hoorde een geruststellend woordje duiding bij, vanwege viroloog Marc Van Ranst. “We moesten ons alleszins geen zorgen maken, dit was verwacht. Het was een man van 80 jaar. Meestal waren het “hele oude mensen” of “mensen met een onderliggende aandoening”, die overleden”.

Het klonk een beetje als: “No worries, jij en ik, wij zijn nog lang geen tachtig! Wij zijn kerngezond. Wij zitten niet in de gevarenzone!”
Je zult maar een onderliggende aandoening hebben, zoals diabetes (hoeveel mensen hebben er niet diabetes?!). Of zogenaamd “heel oud” zijn, maar wel nog vol plannen voor de toekomst.

Hoewel ik de Chinese man in kwestie niet ken, kan ik me toch moeilijk voorstellen dat hij zwaar ziek was toen hij de Eiffeltoren en misschien nog wel meer van Europa kwam bezoeken samen met zijn dochter. Een plotse ziekenhuisopname en dan ook nog doodgaan in Frankrijk stonden sowieso niet op hun reisplanning en waren voor die man en zijn dochter allicht minder verwacht dan Van Ranst deed uitschijnen.

Om terug te komen op de studie die suggereerde dat reanimeren na 80 jaar niet meer zinvol is: natuurlijk stond er veel meer nuance in de studie dan er op het eerste gezicht uit bleek. Maar toch lijkt het me niet verstandig om een leeftijd te plakken op iets als reanimatie. Leeftijd en fitheid zijn immers twee aparte dingen. Leeftijd kan één van de vele factoren zijn die meespelen in een bepaalde medische beslissing, want hoe ouder je bent, hoe meer kans dat je gezondheid begint te haperen, maar het mag nooit de enige of doorslaggevende factor zijn.

Misschien moet ik er bij vertellen dat ik bij zulke kwesties meteen aan mijn bomma denk, die helder van geest was tot op haar sterfbed, en net geen 101 jaar werd. Zij voelde zich héél lange tijd niet oud. Zo wilde ze niet naar een rusthuis, omdat daar volgens haar “allemaal oude mensen zaten”. Ouder van geest waren ze misschien inderdaad, maar wel jonger in jaren. Een mens mag je dan ook niet herleiden tot een leeftijd, omdat dat zo weinig zegt.

Het is volgens mij bovendien niet onschuldig om de nadruk zo sterk te leggen op de leeftijd bij het aankondigen van de resultaten van deze studie. Het hielp wellicht om het nieuws te halen, maar het getuigt volgens mij van weinig respect voor de oudere generatie en sluipt zo ongemerkt binnen in de manier waarop we over oudere mensen denken.

Net zo tenenkrullend, volgens mij, was de zoektocht naar een term voor een “fitte senior” een tijd geleden op Radio1. In Nederland heet het een “vitalo”, naar “vitale oudere”. Vanaf 55 jaar te bezigen. (Help zeg, nog 10 jaar!). Bij ons kwam uiteindelijk “jagger” uit de bus (“jonge actief gepensioneerde”). Dat is toch verschrikkelijk, wie bedenkt nu dat er daar een term voor nodig is? Alsof de jongere generatie iets te vinden heeft van de manier waarop de generatie, die ons heeft opgevoed, zich gedraagt.

Als we ze te weinig actief vinden, dan hoeven ze bij wijze van spreken niet meer gereanimeerd te worden; als ze wat te actief zijn naar onze zin, met hun irritante meningen en koersfietsen en trappistjes op de terrassen, dan krijgen ze het etiket “jaggers” opgeplakt.

Wat dat betreft (en misschien enkel wat dat betreft), kunnen we nog wel iets van China leren. Respect voor ouderen wordt daar tot nader order hoog in het vaandel gedragen. Vraag maar aan Confucius.