Wan Toe Frie

Het was toch echt een Boeve(n)streek van katholieke-koepel-Lieven, dat vonden de bisschoppen ook.  Lieven vond dat de katholieke scholen best wat ruimdenkender konden zijn door islamlessen aan te bieden aan de vele moslimkinderen die zijn katholieke net bezochten. Om handen te reiken en banden te smeden, zo zei hij.

Daar moest ik even over nadenken.  Misschien was het wel zo, en was er dan meer controle over het islamonderwijs,  zodat het aangepast was aan onze maatschappij.  Van de andere kant, die moslimouders van moslimkinderen hadden wellicht een reden om hun kinderen naar dat katholieke net te sturen.  Omdat de school een goede reputatie had, omdat ze hun kinderen de beste kansen wilden geven, of omdat godsdienst voor hen gewoon niet op de eerste plaats kwam…

In mijn overpeinzingen dacht ik aan de twee jongens die ik goed ken en die naar een jezuïetenschool gaan.  Ze zitten daar op internaat.  Dat is niet zielig.  Ze kozen daar zelf voor, en de grote sportvelden, een “Harry Potter” sfeer en hechte kameraadschap zaten mee in het pakket.  Ze vinden het ook niet onaangenaam dat hun ouders een paar dagen uit het zicht zijn en dat ze hun weg naar de volwassenheid, naar het “humanior” zelf kunnen zoeken en vorm geven.  Hun ipads en laptops gaan een week aan de kant, en dat vinden die ouders dan weer prima.

De school stelt bepaalde standaarden en daagt de betere student uit.  Er wordt enthousiast deelgenomen aan olympiades allerhande en men is er oprecht trots op goede studenten.  Klassieke talen tieren er nog welig.  Men gaat er prat op dat een hoog percentage van hun studenten slaagt voor de toelatingsproeven geneeskunde en tandheelkunde. 

Ik vind het niet per se onrechtvaardig dat deze school niet elk kind ligt.  Want er zijn ook andere scholen, die meer focussen op kinderen wiens interesse minder ligt bij dat theoretische.  Die een ander evenwicht zoeken.  Ik vind overigens dat te weinig kinderen gesteund worden in hun zin om  technisch onderwijs te volgen.  Kinderen die handig zijn, die ruimtelijk inzicht hebben kunnen toch fantastische kennis en vaardigheden opdoen in een goede technische opleiding?  En wie heeft er overigens ooit beweerd dat theoretisch intellect superieur is aan handigheid en technisch inzicht?  Het gaat erom iemands talent te ontdekken, zodat men later optimaal en met zin kan meewerken aan een sterke en gevarieerde samenleving.

Maar er is meer – de school heeft een heel specifiek opvoedingsproject.  Andere scholen zouden hun confessionele oorsprong vandaag misschien zoveel mogelijk wegmoffelen in een poging om hip en modern te zijn, deze school is er trots op.  Al waren er geen paters meer rond, het “Ignatiaans opvoedingsproject” is er nog springlevend.

A propos: ook al ben ik geen kerkganger, voor de Jezuïeten heb ik altijd een boontje gehad.  Ze hebben iets non-conformistisch.  Ze springen een beetje uit de band.  En – maar ik dwaal weer af – dat ik niet naar de kerk ga, dat heeft voor mijn part niets met Jezus te maken, maar wel met de oubollige manier waarop één en ander in de markt wordt gezet.  Of niet wordt gezet.  Het gebrek aan realiteitszin, het gebrek aan transparantie, bepaalde tradities die niet meer te rijmen zijn met de uitdagingen van vandaag.  De koppigheid, de weigering om bepaalde gebruiken te herzien, ook al zijn die gebruiken geworteld in een historisch streven naar machtsbehoud.  Macht die vandaag zienderogen afbrokkelt en snel verleden tijd zal zijn als er niet snel wordt ingegrepen.  Maar als er een inspirerend iemand op het (s)preekgestoelte zou staan, iemand die dingen in vraag durft te stellen en met twee voeten in de realiteit staat, dan zouden de kerken terug vollopen, daar ben ik van overtuigd.  Mensen hebben behoefte aan zingeving, maar moeten het doen met de Flair en eventueel een mental coach.  Kijk bijvoorbeeld naar pastoor Rudi Mannaerts, uit het Antwerpse dacht ik, een flamboyant figuur, wiens kerk vol zit.  Enkele jaren geleden was er ook in Bree een jong en enthousiast iemand, die de kerk vol deed lopen. Helaas voelde hij zich beknot in het strenge kerkelijke keurslijf en heeft hij zijn parochie samen met zijn albe en stola vaarwel moeten zeggen.  Persoonlijk geloof ik overigens niet in een hiernamaals in plastische zin.  Ik ben er wel van overtuigd dat je verder leeft in de inzichten en werken die je achterlaat, de inspiratie en energie die je geeft, de wijsheid die je probeert op te doen om aan je kinderen mee te geven.  Ik denk overigens dat men dat al die tijd heeft bedoeld, in alle godsdiensten van de wereld.  Maar ondanks dat, ik zou naar de kerk gaan als er iets interessants werd verteld.  Al was het maar om mijn dorpsgenoten nog eens goeiendag te zeggen.

Maar goed, terug naar de school van die jongens die ik ken.  Het “Ignatiaans opvoedingsproject” vormt dus de leidraad die door de hele school en het internaat loopt.  Een project dat doordrongen is van principes, waarden en normen waar niemand iets kan tegen hebben, maar die wel degelijk geïnspireerd zijn op Ignatius van Loyola. Principes die bovendien niet vanzelfsprekend zijn, maar die uitdagen.  “Cura personalis”, of zorg voor de hele persoon, inclusief zin voor zelfkritiek.  “Magis”, of het zich meer dan gewoon willen inzetten.  “Non multa, sed multum”: beter degelijk werk dan vele halfslachtige werken.  “En todo amar y servir”: dienstbaarheid.  Ik vind dat mooi.  Het gaat naar de essentie.  En het is toepasbaar of alleszins na te streven in om het even welke omgeving, pluralistisch of niet.

Nu is het beste vriendje van één van die jongens moslim en ook hij gaat naar die jezuïetenschool. Zijn moslim-zijn is daar een pure bijkomstigheid, en zo hoort het ook.  Hij maakt er zelf geen punt van, zijn vrienden maken er ook geen punt van.  Het enige is: het vriendje eet geen varkensvlees.  Zoiets als een vegetariër dus, maar dan met meer opties.  Ik denk dat dat vooral de verdienste is van de ouders van die jongen.  Hem naar een internaat sturen dat doordrongen is van christelijke symbolen, vergt best wel vertrouwen en moed.  Maar zij zullen ook wel weten dat ze zich geen zorgen hoeven te maken over een eventuele hersenspoeling van hun zoon.  Dat is alleszins ook bij mij niet gelukt.  En ik ben naar een héél katholieke school geweest.  Dat hij doordrongen geraakt van de waarden en normen die op school worden onderwezen, dat is alleen maar te hopen.  Maar dat hoop ik ook voor die twee jongens die ik goed ken.  Het zijn namelijk essentiële bouwstenen voor een open, warme en constructieve samenleving.

Ik kan mij niet voorstellen dat deze ouders gaan eisen dat hun zoon islamles op school moet kunnen volgen.  Ik denk ook niet we moeten vrezen dat zulke ouders hun kind na de schooluren naar een onaangepast islamschooltje sturen.  Moslimkinderen die kiezen voor een katholieke school (en dat zijn er veel!) doen dat omdat hun ouders vertrouwen hebben in die school, omdat ze weten dat de opleiding goed is.  Omdat ze weten dat hun kind op die manier het best een plaats kan vinden in een maatschappij met een christelijke traditie.  Omdat het ook geen kwaad kan.  Omdat ze weten dat hun godsdienst niet zoveel verschilt van elke andere godsdienst, dat het uiteindelijk bedoeld is om mensen houvast te geven, op het rechte pad te houden en ordentelijk te laten samenleven.  Omdat ze een goede opleiding en een evenwichtige samenleving belangrijker vinden dan hun geloof.  Deze ouders zijn dus duidelijk al een paar stappen verder dan Lieven.  Waarom zou je dan verschillen benadrukken en kinderen afzonderen door ze aparte lessen te geven?  De keuze om niet-katholiek onderwijs te volgen bestaat toch al? 

Ik zou dus zeggen aan Lieven Boeve: geen paniek, katholieke godsdienstlessen richten geen permanente schade aan (uitzonderingen niet te na gesproken).