Wan Toe Frie

 

Mijn ouders zijn verzeild geraakt in een diepe crisis en de oorzaak heet afval.
Ellikom en Wijshagen zijn geslachtofferd om vanaf 1 januari 2018 deel te nemen aan het proefproject van Limburg.net, met als doel het verhogen van de efficiëntie van het afvalophalingsproces. Het heet dat deze twee kerkdorpen werden aangeduid omwille van hun alom bekend hoog niveau van burgerlijke verantwoordelijkheidszin.

In december werden de Ellikommenaars gesommeerd om hun nieuwe afvalzakken af te halen in het Buurthuis. Tevoren werkten we, net zoals in de rest van de gemeente, met afvalcontainers. Mijn vader kwam met de zweetdruppels op het voorhoofd terug thuis. Hij legde de rolletjes zakken op tafel: bordeaux voor huisvuil, blauw voor PMD, geel voor zachte plastics, oranje voor textiel, wit voor groenafval, transparant voor organisch keukenafval en lichtgroen voor composteerbaar materiaal. De reden voor zijn paniek: ze waren allemaal ongeveer hetzelfde voor hem, alleszins tinten van dezelfde onbestemde kleur. Je moet namelijk weten dat mijn vader kleurenblind is. Als je hem tegenkomt met twee verschillende sokken aan of met een trui die echt niet bij zijn broek past, dan komt dat omdat hij vertrokken is zonder dat mama hem gezien heeft.

Gelukkig sprong mama ook nu in de bres. Samen gingen ze rond de keukentafel zitten om te bekijken op welke manier ze de huiselijke afvalprocedure en het bijhorende kleurenprobleem het hoofd zouden bieden.
Eerste conclusie: er moest plaats worden gemaakt. Want het afvalsorteringsproject zou zo te zien behoorlijk wat ruimte vergen. Dus toog papa naar de kelder, voor een grote opruiming. Vervolgens kwamen er 7 kartonnen dozen naast elkaar, elke doos voor een andere kleur zak, en mama zou op elke doos de naam van de veronderstelde inhoud noteren. Op elke doos zou ze dan ook een klein stukje plastic van de respectievelijke zak plakken zodat papa altijd mooi kon vergelijken als hij nieuwe zakken moest plaatsen. Ingenieus zijn ze wel, die ouders, en ze hebben ook een klein beetje vrije tijd, zoals je merkt.

Toen papa het gedane werk rustig in ogenschouw nam begon hij zich vragen te stellen.
Plots realiseerde hij zich dat hij een composthoop had en hij flikkerde de groenafvaldoos aan de kant. Dan dacht hij er aan dat de buizerd vijf van zijn kippen had gedood, maar er nog twee had laten zitten, en de doos organisch keukenafval moest er eveneens aan geloven. En het textiel, dat werd toch voor Sint-Vincentius bewaard: hupsakee, weer een minder.
Zo werd de keldersituatie en de kleurenmiserie toch weer beheersbaar.

De kelder leek dus onder controle, maar de logistieke gevolgen van het afvalbeleid in de keuken waren nog niet aan bod gekomen. De klassieke afvalemmer in de keuken werd door papa eveneens naar buiten gekieperd. In de Hubo vond hij drie kleine rechthoekige emmertjes die het afgedankte ronde geval moesten vervangen: eentje zachte plastic, eentje huisvuil, eentje PMD. Maar dan moest mama ook nog eentje “kippen” hebben en eentje “compost”, en daar was geen plaats voor te vinden, tenzij tussen de casserollen. Wat een discussies, wat een groene ellende!

En dan begonnen mijn ouders zich af te vragen hoe deze afvallogistiek in godsherenaam zou georganiseerd worden in appartementsgebouwen. Zou daar een extra kelderverdieping voor voorzien worden?

Mijn ouders kregen er zowaar een punthoofd van. Om een en ander in zijn context te plaatsen moet ik misschien even duiden wat ik van de overlevering heb meegekregen over vooral mijn papa zijn jeugd. Afval was een zo goed als onbestaand probleem. De varkens aten alles wat volledig of gedeeltelijk organisch was. Textielafval bestond niet, want de kleren van de oudste werden door papa als nummer vijf afgedragen. PMD was nog niet geboren. Groenafval werd samen met zachte plastics opgestookt. Buizerds hadden nog niet het lef tot hier te komen. Reigers zouden totaal kansloos zijn tegen de katapulten. Bossen waren de hoofdverblijfplaats voor de overgelukkige kinderen. Niets moest en alles mocht. De vrijheid was onbegrensd.
Niet moeilijk dat ze het af en toe moeilijk hebben met de hedendaagse politieke correctheid en het – in hun ogen – soms overdreven ecologische bewustzijn. Nochtans is mijn vader een “groene jongen”, in die zin dat hij dagen in bossen en velden zou kunnen doorbrengen en dat hij apetrots is op onze lokale natuur. Alleen, dat die buizerd en reiger zo sterk beschermd worden en in groten getale zijn kippen en vissen kunnen komen stelen, dat blijft wel steken.

Persoonlijk ben ik naar de Ikea getrokken en heb ik in onze kelder een heus containerpark georganiseerd. Drie bakken met klapdeksel en daarbovenop twee grote vuilnisbakken. Ernaast een doos voor textiel, een doosje voor batterijen en eentje voor lampen. Het compost en het keukenafval worden op ons keukeneiland gestockeerd. Ik ben behoorlijk enthousiast aan het sorteren. Vraag maar aan de kinderen, die de laatste dagen regelmatig naar hun voeten krijgen omdat het plastic bij het huisafval ligt. Tegelijk hoop ik dat we niet met zijn allen in de luren worden gelegd.

Want limburg.net mag dan beweren dat dit alles de afvalstromen beheersbaarder maakt en in het belang is van ons milieu, het lijkt er toch sterk op dat het vooral de brave burgers zijn die moeten zorgen voor een grotere winstmarge van de intercommunale. Het zal wel zijn dat 1 ophaalronde voor alle soorten afval beter is voor het milieu dan meerdere ophaalrondes, maar het is natuurlijk ook goedkoper voor hen. Net zoals verschillende hotelketens zogenaamd bekommerd zijn om het milieu en vragen om de hotelhanddoeken niet elke keer in de was te gooien. Ook dat is volgens mij voornamelijk een kwestie van opportunistische geldbesparing, aangezien er van enig milieubewustzijn in het hele verdere hotel meestal niet veel te merken is.

Bovendien is het nog maar de vraag of al die sorteerstress wel iets oplevert. De zakken worden allemaal tezamen in de vuilniswagen geperst, ik zou wel eens willen zien welke zakken heelhuids hun bestemming bereiken. De zakken voor keukenafval blijken alvast erg fragiel te zijn.

Nog zoiets is de belofte van het gemeentebestuur om binnenkort tegemoet te komen in de factuur van limburg.net. Als je er goed over nadenkt, is het toch te gek om los te lopen. Eerst int de gemeente via limburg.net (hetgeen een intercommunale is, dus een samenwerkingsverband van onze gemeente met andere gemeenten, dus de gemeente zelf), maar dan zegt ze: eigenlijk hebben we te veel van jullie gevraagd, dus een stukje krijgen jullie weer terug. En dat wordt dan verkocht als een belastingverlaging, terwijl het eigenlijk gaat om het teruggeven van geld dat wij met zijn allen blijkbaar te veel hebben betaald.

Zo bekeken moeten we misschien begrip hebben voor de weerstand en de argwaan die dit nieuwe sorteersysteem bij sommigen uitlokt. Bovendien, als ik naar mijn ouders kijk, blijken nieuwe afvalbehandelingsprocedures niet altijd compatibel te zijn met bepaalde verledens…